Glasmanagement is meer dan het breken van glas
Hulpverleners gaan op verschillende manieren om met glasmanagement bij ongevallen waarbij iemand in een voertuig bekneld is geraakt. De beslissing om glas te verwijderen of breken dient te worden genomen op basis van wat het slachtoffer nodig heeft en wat ervoor nodig is om genoeg ruimte te creëren om het slachtoffer te bevrijden. Het breken of opensnijden van gehard of gelaagd veiligheidsglas brengt gevaren met zich mee waar de hulpverlener rekening mee moet houden. Bij gehard veiligheidsglas ligt het gevaar in de vele glasscherven die bij het breken ontstaan, en bij gelaagd veiligheidsglas in het glasstof dat ontstaat. Waarmee moet je nog meer rekening houden wat betreft glasmanagement op de ongevalslocatie?
Weegt het resultaat op tegen het risico?
De eerste vraag om jezelf te stellen is: "Heeft het verwijderen van deze ruit een gunstig effect op de toestand van het slachtoffer en de bevrijding? Als het antwoord 'nee' is, waarom zou je dan het gevaar van glasscherven riskeren en daarmee tijd verspillen die ook had kunnen worden gebruikt voor een handeling die de toestand van het slachtoffer wél ten gunste komt?
Rekening houden met het weer
In de winter kun je ervoor kiezen om de ruiten te laten zitten om het slachtoffer te beschermen tegen kou, wind, ijzel of sneeuw. In de zomer kan het echter een goede optie zijn om een ruit open te breken of snijden voor een frisse wind, zodat het slachtoffer niet oververhit raakt.
Gepast glasmanagement
Glasmanagement houdt niet altijd in dat al het glas moet worden verwijderd. Bovendien zijn niet alleen de weersomstandigheden van invloed op de gekozen aanpak. Ik wil jullie graag wijzen op de mogelijkheid van gepast glasmanagement, met name met het oog het voorkomen van glasstof. Wat houdt dit in?
Neem bijvoorbeeld een verkeersongeval waarbij een voertuig zó vervormd is geraakt dat de deuren niet meer open kunnen, en de ruiten nog intact zijn. Je kunt dan bijvoorbeeld slechts één ruit openbreken – zo ver mogelijk van het slachtoffer vandaan – om toegang tot het voertuig te krijgen. Vervolgens kun je de ruiten aan de binnen- of buitenkant afplakken met zelfklevend plastic. Als dit op de juiste manier wordt gedaan, kunnen we zoals gebruikelijk auto-onderdelen verwijderen met onze hydraulische gereedschappen zonder bang te hoeven zijn dat de glasscherven in het rond vliegen.
Een ander voorbeeld van gepast glasmanagement is het kiezen van een alternatieve bevrijdingsmethode. Als je ervoor kiest de ruiten heel te laten, moet je op zoek naar andere manieren om de deuren en het dak te verwijderen. Zo kun je bijvoorbeeld scharnieren knippen in plaats van spreiden. Of je kunt het dak naar voren toe buigen in plaats van volledig verwijderen. Neem bij aankomst op de ongevalslocatie even kort de tijd om na te denken over de beste opties.
Gelaagd glas is de toekomst
We zullen steeds vaker ongevallen met passagiersvoertuigen tegenkomen waarbij alle ruiten zijn gemaakt van gelaagd veiligheidsglas. Dit glas hoeft niet te worden verwijderd voordat je gaat spreiden of knippen, behalve als dat nodig is om toegang tot het slachtoffer te krijgen. Als de ruit van een deur bestaat uit gelaagd veiligheidsglas, dan kun je de spreider zoals gewoonlijk gebruiken om de deur te verwijderen. Het glas zal dan niet uiteenspatten. Er kunnen scheuren ontstaan, maar het grootste deel van de ruit zal intact blijven. Deze wijziging in de veiligheidsnormen voor passagiersvoertuigen biedt jou een tijdsbesparende optie.
Glas breken: hoe zit het met PBM?
Als je hebt besloten dat er glas moet worden opengesneden of -gebroken, zorg dan dat dit veilig gebeurt. We zien dat de meeste hulpverleners bij glasmanagement goed voor zichzelf en het beknelde slachtoffer zorgen. Tegenwoordig weet vrijwel iedereen dat het opensnijden van gelaagd glas een wolk van glasstof veroorzaakt met deeltjes die kunnen worden ingeademd. Sommige onderzoekers beweren dat glasstof kan worden aangemerkt als een carcinogeen; uit ander onderzoek blijkt juist geen verband tussen glasstof en een negatief effect op de gezondheid. We moeten goed nadenken over de opties die we hebben.
Bij onze reizen naar verschillende plekken in de wereld zien we dat veel hulpverleners filtermaskers gebruiken om te voorkomen dat ze glasdeeltjes inademen. Zelfs bij het breken van gehard veiligheidsglas, wat bij het breken meestal alleen uiteenvalt in korrelachtige stukjes glas. Ik heb met eigen ogen wel eens gezien dat er een wolk van glasstof ontstond bij het breken van gehard veiligheidsglas. Glasstof kan dus ontstaan bij het breken van elk type glas. Mijn advies: veiligheid boven alles! Draag geschikte ademhalingsbescherming als je glas gaat breken of opensnijden, bijvoorbeeld een ademhalingsapparaat of filtermasker. En probeer het aanraken van glasscherven te vermijden, zelfs als je handschoenen draagt. Glasdeeltjes kunnen blijven vastzitten in de buitenlaag van de handschoenen en u of het slachtoffer bezeren bij aanraken van de huid. Als je glas uit de weg moet schuiven, is het beter om extra bescherming voor de handen te dragen, zoals een beschermhoes tegen scherpe randen.
Belangrijk: Communiceer wat je gaat doen
Als je besluit om glas te breken of open te snijden, laat dit dan weten aan de hulpverleners in de buurt van en in het voertuig. Dit is met name belangrijk voor de hulpverlener die zich in het voertuig bij het slachtoffer bevindt. Deze hulpverlener kan dan het slachtoffer laten weten wat er gaat gebeuren en geruststellen dat jullie hem/haar beschermen tegen verder letsel.
Conclusie
Glasmanagement is veel meer dan alleen de beslissing nemen om glas te verwijderen. Het is een uitdagend proces dat om zorgvuldige overwegingen vraagt. Nieuwe ontwikkelingen, zoals gelaagd glas in alle ramen, bieden ook weer nieuwe opties. Door veel te oefenen en open te discussiëren over onze werkmethoden, kunnen we zorgen voor effectief glasmanagement, waarbij het doel altijd is om het slachtoffer snel en veilig uit het voertuig te bevrijden zodat hij of zij naar het ziekenhuis kan worden vervoerd.
Train niet totdat het goed gaat, maar train zodat het nooit fout gaat. Let goed op jezelf.
Ik zie je feedback graag tegemoet in de commentaren.
Dan Crowbridge
Holmatro Rescue Consultant